مهر و موم ترکه
قبل از آنکه بخواهیم به بررسی جوانب حقوقی مسئله مهر و موم ترکه بپردازیم، در ابتدا لازم است که معنای کلی این عبارت حقوقی را شناسایی کنیم. در اصطلاح حقوقی به تمامی اموالی که بعد از مرگ یک نفر از او باقی می ماند، ترکه گفته می شود.
مهر و موم ترکه در واقع یکی از اساسی ترین اقدامات قانونی است که به درخواست افراد ذینفع پس از فوت اشخاص انجام می گردد. این اقدام قانونی معمولا با هدف محافظت و جلوگیری از تصرف اموال فرد فوت شده تا زمان انحصار ورثه است.
تحریر ترکه
هنگامی که در مورد مهر و موم ترکه صحبت می کنیم، یک سوال اساسی و بسیار مهم برای بسیاری از افراد پیش می آید، معمولا افراد دوست دارند بدانند که تحریر ترکه چه تفاوتی با مهر و موم ترکه دارد؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که مرحله تحریر ترکه قبل از مهر و موم ترکه اتفاق می افتد. در چنین حالتی افراد به دادگاه مراجعه می کنند و با ارائه درخواست خود مبنی بر تحریر ترکه، تقاضای خود را مبنی بر مشخص کردن کامل ترکه فرد فوت شده تحویل دادگاه می دهند. در اصطلاح عامیانه تحریر کردن ترکه یعنی همان لیست کردن تمام دارایی های باقی مانده از متوفی.
در چنین حالتی دیگر جای هیچگونه نگرانی وجود ندارد، چرا که مقام قضایی تمامی دارایی ها و بدهی های شخص فوت شده را به طور کامل برای تحریر ترکه مشخص می کند.
چه کسانی می توانند درخواست مهر و موم ترکه را به دادگاه ارائه دهند؟
هر یک از ورثه متوفی یا نماینده قانونی آنها.
موصی‌له در صورتی که وصیت به جزء مشاع شده باشد.
طلبکار متوفی که طلب او مستند به سند رسمی یا حکم قطعی باشد به مقدار طلب در صورتی که در مقابل طلب رهن نبوده و ترتیب دیگری‌هم برای تأمین طلب نشده باشد.
کسی که از طرف متوفی به عنوان وصایت معین شده باشد.
*تمامی اشخاص ذیصلاحی که قصد دارند درخواست مهر و موم ترکه را ارائه دهند تا این درخواست قانونی اعمال شود، باید به دادگاه بخشی مراجعه نمایند که آخرین محل اقامت فرد فوت شده بوده است.
مهر و موم ترکه (1)
قانون در مورد مهر و موم ترکه
قانون امور حسبی به قواعد بسیار مهمی در مورد مهر و موم ترکه اشاره کرده است که به طور خلاصه چند مورد از آنها را توضیح می دهیم:
هزینه‌ای که برای کفن و دفن متوفی با رعایت شئون او لازم و ضروری است از وجوه نقد برداشته می‌شود و اگر وجه نقد نباشد از ترکه برداشته شده و به فروش می‌رسد و بقیه مهر و موم خواهد شد.
در صورتی که متوفی مالی نداشته یا مال قابل مهر و موم نباشد دادرس صورتمجلسی تنظیم نموده و این مطلب را در آن قید می‌نماید.
بعد از تحریر ترکه درخواست مهر و موم پذیرفته نمی‌شود و اگر در اثناء تحریر ترکه درخواست مهر و موم بشود فقط آن مقداری که‌تحریر نشده است مهر و موم می‌گردد.
دادگاه بخش پس از وصول درخواست ذینفع یا کنسول و به محض اطلاع از فوت، فوق وقتی را که از تاریخ وصول‌درخواست یا اطلاع متجاوز از 48 ساعت نباشد برای اقدامات تأمینیه از قبیل مهر و موم و غیره معین کرده کتباً به کنسول دولت متبوع اطلاع می‌دهد که‌در موقع اقدام به تأمین حضور به هم رساند.
عدم حضور کنسول مانع از اقدام نخواهد بود ولی بعداً می‌تواند در محل حاضر شده مهر و موم خود را به مهر و موم دادگاه اضافه نماید.
مفاد صورت مجلس مهر و موم ترکه
بر اساس ماده 176 قانون امور حسبی، در موقع مهر و موم صورت مجلسی مشتمل بر امور زیر تنظیم می‌شود:
تاریخ سال و ماه و روز و ساعتی که اقدام به مهر و موم شده است.
نام و مشخصات کسی که مباشر مهر و موم است.
علتی که موجب مهر و موم شده است.
نام و مشخصات و محل اقامت کسی که درخواست مهر و موم نموده و اگر دادرس به نظر خود اقدام به مهر و موم کرده باشد این نکته را در‌صورتمجلس می‌نویسد.
نام و مشخصات و اظهارات اشخاص ذینفع که در موقع مهر و موم حاضر بوده‌اند.
تعیین جایی که ترکه در آنجا مهر و موم شده از قبیل اتاق – صندوقخانه و گنجه.
وصف اجمالی از اشیایی که مهر و موم نشده است.
اموال در محل خود مهر و موم شده است یا محل آن تغییر داده شده.
نگهبان در صورتی که معین شده باشد با ذکر اینکه نگاهبان را دادرس مستقلاً معین کرده یا بر حسب معرفی اشخاص ذینفع.
اظهار کتبی و صریح با قید التزام از کلیه اشخاصی که با متوفی در یک جا زندگانی کرده و یا اموال در تصرف آنها بوده مشعر بر اینکه چیزی از اموال‌متوفی را خارج یا مخفی نکرده و مطلع نیستند که دیگری به طور مستقیم یا غیر مستقیم اموال متوفی را برده یا مخفی کرده است.
توجه:
صورتمجلس مذکور فوق باید به امضاء کسی که مباشر مهر و موم است و اشخاص ذینفع برسد و در صورتی که اشخاص مزبور نخواهند‌یا نتوانند امضاء کنند مراتب در صورتمجلس ذکر می‌شود.
کلید قفل هایی که روی آن مهر و موم شده در دادگاه بخش بایگانی و این امر در صورتمجلس قید می‌شود.
نسبت به اموالی که مهر و موم آن ممکن نیست صورت اجمالی از آن برداشته شده و در صورت لزوم نگاهبانی بر آن می‌گمارند.
در صورتی که از اموال دولتی یا عمومی نزد متوفی امانت باشد اموال نامبرده در همان محلی که متوفی گذارده است مهر و موم خواهد‌شد مگر اینکه موجبی برای تغییر محل باشد.
هر گاه در حین مهر و موم ترکه وصیت‌نامه یا برگهای دیگری پیدا شود که در لفافی مهر و موم شده باشد دادرس مشخصات اوراق و‌چگونگی مهر و موم و عنوانی که روی آن نوشته شده و نشانه روی لفاف را در صورتمجلس نوشته دادرس و حاضرین اگر معروف باشند و بتوانند‌امضاء کنند امضاء می‌نمایند و اگر امتناع از امضاء نمایند امتناع آنها از امضاء نوشته می‌شود.
مهر و موم ترکه (2)
چرا مهر و موم ترکه؟
یکی از مهمترین موضوعاتی که امروزه در دادگاه ها مورد توجه افراد بسیار زیادی قرار میگیرد، مسئله مهر و موم ترکه می باشد؛ چراکه ارث جز اساسی ترین حقوق مالی است که به افراد تعلق می یابد. به همین دلیل نیز بهتر است برای مهر و موم ترکه حتما از راهنمایی ها و توانایی های یک وکیل متخصص در این زمینه کمک بگیرید.
