مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالاستطاعه نوعی از مطالبه مهریه است که اخیرا در قانون و عقد نامه ازدواج مطرح شده و اجرا می شود که در ادامه به تفصیل در مورد این بند از قانون عقد نامه خواهیم پرداخت. اما مهریه زن چیست؟ مهریه عندالاستطاعه چیست؟ فرق آن با مهریه عندالمطالبه در چیست؟ شرایط قانونی این نوع از مطالبه مهریه چگونه است؟ قبل از پرداختن به نوع مهریه الاستطاعه باید ابتدا تعریفی کلی از مهریه داشته باشیم.
همه چیز درباره مهریه زن
مهریه زن حقوق مادی زن می باشد که طبق قانون ایران و اسلام این دین بر ذمه شوهر است و زمانی که زن به نکاح زوج خود در خواهد آمد مالک مهریه خود خواهد بود. در شرایط و مفاد ضمن عقد نوع مطالبه مهریه مشخص می شود که انتخاب نوع مطالبه آن بر عهده دختر است. در حالت کلی مهریه وجه نقد یا طلا و سکه است و یا ملک و اموال می باشد. اما انواع مطالبه مهریه کدام است و تفاوت آنها با یکدیگر کدام است؟
مهریه عندالاستطاعه چیست؟
همانطور که عنوان کردیم مهریه حق زن است و زن مالک مهریه خواهد بود و هر زمان که زن بخواهد می تواند مهریه را از زوج خود مطالبه نماید. مهریه الاستطاعه زمانی در قانون ازدواج مطرح شد که مهریه های سنگینی بر عهده مرد گذاشته می شد بدون آنکه مرد از عهده پرداخت آن بر بیاید. پس در این شرایط این نوع از مطالبه مهریه مطرح شد که پرداخت مهریه به شرط استطاعت مالی مرد باشد. قبول آن در اختیار دختر در حین عقد است چنانچه در مطالبه حق قانونی خود این گزینه را انتخاب نماید بایستی به شرایط حقوقی و قانونی آن نیز آگاهی کامل داشته باشد. تفاوت این نوع از مطالبه مهریه با مهریه عندالمطالبه این است که مهریه عندالمطالبه به شرط نکاح دائم زن هر زمان که وی طلب کند باید مهریه زن توسط مرد پرداخت شود و کاری به توان و استطاعت مالی مرد نخواهد داشت. در صورت عدم پرداخت مهریه توسط مرد زن حق دارد از شوهر خود شکایت کرده و او را به زندان بیاندازد اما در مهریه عندالاستطاعه اینگونه نیست و زن حق شکایت علیه مرد را ندارد. اما در ادامه به تفصیل شرایط قانونی این نوع مهریه خواهیم پرداخت.
تحلیل شرایط قانونی مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالاستطاعه مهریه ای است که در صورت استطاعت مرد پرداخت خواهد شد. همانطور که گفته شد گاهی با تعیین مهریه های سنگین و خارج از توان پرداخت مرد باعث می شود که مطالبه مهریه توسط زن دچار مشکلاتی مانند زندانی شدن مرد می شود از این رو در کنار مهریه عندالمطالبه مهریه عندالاستطاعه مطرح شده است. در این نوع از مطالبه شرط طلب مهریه تمکن مالی مرد و اموال مرد است. چنانچه زن خواهان دریافت مهریه خود باشد باید لیستی از اموال و املاک مرد را به دادگاه یا اداره ثبت برای ثبت اجرای تحویل دهد و تمکن مالی شوهرش را به مراجع قانونی اثبات کند تا مهریه وی از زوج مطالبه شود. اگر مرد ثابت کند استطاعت مالی ندارد باید برای اعسار خود شاهدینی را به مراجع ذی ربط برده و همچنین ثابت کند که ملک یا مال او برای امرار معاش و زندگی لازم است. شاید در ظاهر امر چنین به نظر برسد که این نوع از دریافت مهریه به ضرر خانم ها و به نفع آقایان است. اما در واقع چنین نیست و مطالبه و تعیین مهریه را واقعی تر خواهد کرد. زیرا پرداخت مهریه های سنگین شاید تا آخر عمر طول بکشد و مرد هرگز نتواند چنین مهریه ای را پرداخت نماید.
مهریه زن اگرچه حق قانونی و شرعی آنان است اما چه مهریه کم یا زیاد باشد زنان کمتر به حق خود می رسند و متاسفانه هنوز در قانون اساسی ایران جای خالی مواد و تبصره هایی که تحقق مطالبه مهریه توسط زن را واقعی کند احساس می شود اما شاید هدف از مطرح کردن مهریه به شرط توان و استطاعت مالی این باشد که کمتر مردان به خاطر مهریه زندانی شوند.
لازم است تا قبل از قبول نوع مطالبه مهریه توسط زن و یا حتی مرد آگاهی لازم را در این مورد داشته باشند. زیرا هر میزان مهریه سنگین تر باشد زن خیلی دیر یا هرگز به آن نمی رسد و مردان نیز از بابت این موضوع نباید نگرانی داشته باشند.
در مهریه عندالاستطاعه عملا اتفاق خاصی نمی افتد و زن زمانی که مهریه خود را مطالبه می کند که مرد استطاعت مالی داشته باشد و اگر مرد ثابت کند توان مالی ندارد مهریه پرداخت نمی شود مرد به زندان نمی افتد.
استطاعت مالی مردان بایستی در قانون مشخص باشد که چه زمانی مرد توان مالی دارد. برخی از مردان برای پرداخت نکردن مهریه همه کاری انجام می دهند حتی حاضر می شوند که به زندان بروند. پس باید در نظر داشت که قبول این شرط بایستی با مشخص شدن توان مالی فرد باشد. حتی زندانی شدن مرد باعث پرداخت مهریه نمی شود و عملا زن به مهریه دست پیدا نمی کند.بدیهی است که مهریه هیچگاه تضمین تداوم و انتظام زندگی نخواهد بود و هر میزان تعیین مهریه معقول تر باشد امکان دست یافتن به آن در قانون بیشتر خواهد بود. داشتن مهریه ۵۰ سکه طلا بهتر از این است که ۱۰۰۰ سکه طلا مهر باشد ولی هیچوقت پرداخت نشود.
چگونه می توان مهریه عندالاستطاعه را از مراجع دادخواست کرد؟
زمانی که زوجه در نکاح خود و شرط ضمن عقد قبول کرده است تا پرداخت مهریه وی عندالاستطاعه باشد باید تمامی جوانب را در نظر بگیرد. گفتیم که مهریه یا ملک و اموال است و یا سکه و وجه نقد می باشد. زمانی که زن شرط مطالبه حق خود را به شرط توان مالی مرد قبول کرده است و اگر در صورت اختلاف میانشان زن بخواهد مهریه خود را طلب نماید و مرد از پرداخت آن سر باز زند زوجه می تواند با حکم اجرای ثبت در اداره ثبت اسناد املاک مرد را شناسایی کرده و از طریق مراجع قانونی مهریه خود را از اموال مرد مطالبه و دریافت کند که این روند مراحل خاص خود را دارد و اگر مرد هیچ مال و املاکی نداشت زن حق شکایت از مرد را برای مطالبه مهریه را ندارد.
مقالات حقوقی:
