مجازات مالخری
آنچه که در قانون به عنوان مجازات مالخری تعیین شده، برای افرادی است که با دزدی و غصب مال دیگران، به آنها آسیب وارد می کنند. در قانون مجازات اسلامی برای این نوع جرایم مجازات هایی پیش بینی گردید و هدف از آن بازگرداندن اموال سرقتی به دست مالباختگان و مجازات افراد خاطی برای خرید و فروش اموال مسروقه می باشد. نکته حائز اهمیت در خصوص اصطلاح مالخری این می باشد که قانونگذار در قانون به خرید اموال سرقت شده اشاره کرده است. در حالی که واژه مالخری و مالخر در عرف کاربرد بیشتری دارد. با این حال آن را یک عمل مجرمانه تلقی کرده و مجازاتی معین نموده است.
جرم مال خری چگونه اتفاق می افتد؟
در جرایمی مانند سرقت، سارقین اموال با ارزشی چون اتومبیل، موبایل، طلا، جواهر و هر چیز گران قیمت دیگری را از افراد می ربایند. اموال دزدیده شده هر چه سریع تر باید فروخته شوند. کسانی که به عمد اموال سرقتی را با قیمت های کمتری خریداری می کنند مال خر گفته می شوند. با توجه به اینکه این نوع جرایم در کشور ایجاد هرج و مرج می کنند در قانون، مجازات مالخری در نظر گرفته شده است. نکته ای که باید به آن توجه کنید این است که افراد عادی نیز اگر با اطلاع قبلی قصد خرید اموال سرقتی را داشته باشند، مرتکب جرم مالخری هستند و طبق قانون باید مجازات شوند؛ اما در کل مالخران شغل اصلی شان خرید اموال مسروقه ای می باشد که سارقین از افراد دیگر دزدیده و در پی فروش آن هستند.
مجازات مالخری در قانون
مجازات مالخری در قانون مجازات اسلامی با عنوان مجرمانه خرید اموال مسروقه تعیین شده است. طبق ماده 662 قانون مجازات اسلامی هر شخصی که با اطلاع و علم به اینکه اموال مسروقه هستند؛ ولی به هر دلیلی آنها را معامله می کنند، به مجازات حبس از 6 ماه تا سه سال و 74 ضربه شلاق محکوم می شوند. پس می توان گفت، هر کسی که به قصد و آگاهی از سرقتی بودن اموال، آنها را خریداری، نگهداری یا مخفی کند، مالخر است و مشمول مجازات مالخری می شود. برای کسانی که این حرفه را انتخاب کرده و در کار خرید و فروش اموال مسروقه هستند، اشد مجازات یعنی حبس سه سال و 74 ضربه شلاق تعیین شده است. در خصوص این نوع جرایم، یکی از دغدغه هایی که افراد با آن مواجه می شوند این است که اگر بدون اطلاع و ناخواسته مالی را خریداری نمایند که دقیقا نمی دانند از کجا بدست آمده، تکلیفش چیست؟ اگر شما در چنین شرایطی قرار بگیرید، از عبارت سوء نیت عام در مالخری استفاده می گردد.
مجازات در شرایط سوء نیت عام در مال خری
شرایطی پیش می آید که در آن افراد ناخواسته مالی را خریداری می کنند که از دزدی بودن آن اطلاعی ندارند. در چنین وضعیتی راهکار چیست؟ آیا باید به اثبات مراجع قضایی برسد؟ اگر کسی بدون آگاهی از مسروقه بودن اموال و بدون سوء نیت، آنها را بخرد، تحت هیچ شرایطی نمی توان آن را مورد پیگرد قانونی قرار داد. مهم ترین فاکتوری که درباره سوء نیت عام در مالخری اهمیت دارد، اثبات کالاهای سرقت شده است.
برای اینکه مشمول مجازات مالخری نشوید، باید این موضوع را با ادله و مدرک اثبات نمایید که از مسروقه بودن کالا خبر ندارید. اگر مالباخته بتواند اثبات کند،کالای مسروقه به وی تعلق دارد، مال به او بازگردانده می شود. فردی هم که بدون آگاهی مال مسروقه را معامله کرده، می تواند در مراجع قضایی از کسی که جنس را از او خریداری کرده، شکایت کند و وجه خود را مطالبه نماید. یکی از چالش های پیش روی افرادی که درگیر جرم مال خری می شوند و بدون آگاهی کالایی را خریداری می کنند، اثبات کردن مالخر نبودنشان می باشد. چگونه اثبات می کنید مالخر نیستید؟ بهترین راهکار خرید از اشخاص آشنا و معتبر است. حال اگر در موقعیتی بودید که با افراد غریبه معامله می کنید، از آنها مدارک شناسایی بخواهید، تا در صورت مسروقه بودن مال، در مظان اتهام قرار نگرفته و متضرر نشوید.
با چه ادله ای مجازات مالخری تعیین می شود؟
چنانچه گفتیم زمانی یک شخص مشمول مجازات مالخری است که جرم او محرز شود و با ادله بتوان آن را اثبات کرد. این نوع پرونده ها در دعاوی کیفری مطرح می شوند و برای اینکه جرم مالخری ثابت شود، می توان به موارد ذیل اتکا کرد:
اقرار متهم
علم قاضی
شهادت شاهدین
سوگند
متداول ترین راه اثبات، همان اقرار متهم و شهادت شهود است. اگر قاضی با توجه به اسناد و مدارک جمع آوری شده، مطمئن شود که فرد خاطی از مسروقه بودن اموال کاملا مطلع بوده، طبق ماده 662 قانون مجازات اسلامی حکم خواهد داد.
نتیجه گیری
آنچه که درباره مجازات مالخری محرز می باشد، شرایط محقق شدن جرم مال خری است. به طور کلی اساسی ترین شرط تحقق جرم مالخری، آگاهی خریدار به دزدی بودن مال می باشد؛ بنابراین دو بعد، تعیین کننده به وقوع پیوستن جرم مالخری است و مالخر طبق ماده 662 قانون مجازات اسلامی مشمول مجازات می شود:
فرد خریدار کاملا به این موضوع اشراف دارد که مال مسروقه بوده و آن را خریداری می کند. در این حالت مهم نیست فروشنده کیست یا از تمام قضایا اطلاع دارد یا نه، همین که خریدار می داند مال سرقتی را معامله کرده، جرم مالخری تحقق پیدا می کند.
فرد خریدار از دزدی بودن اجناس خریداری شده مطلع نیست؛ اما دقیقا جایی معامله می کند که بیشتر اموال سرقتی در آنجا خرید و فروش می شوند. هر چند که فرد خریدار در مکانی خرید و فروش کرده که بیشتر معاملات غیر قانونی در آنجا انجام می گردد؛ اما برای اثبات بی اطلاعی از سرقتی بودن اموال باید ادله و مدارک کافی ارائه دهد.
در کل سرقت هایی چون ماشین، موبایل، طلا، جواهرات، موتور و ضایعات با مالخری ارتباط دارد. آخرین مطلبی که در این مورد اهمیت دارد، مجازات جداگانه ای می باشد که برای سارق در نظر گرفته شده است. سارقین هم به جرم سرقت و هم فروش اموال مسروقه مجازات می شوند و مشمول قاعده تعدد مادی هستند.
