ماهیت حکم و انواع آن در قانون ایران
ماهیت حکم و انواع آن در قانون ایران
ماهیت حکم چیست؟ ماهیت حکم به چه معنی است؟ نقش ماهیت حکم در مسیر قضایی چیست؟ ماهیت حکم در قانون کیفری چگونه تعریف شده است؟ ماهیت حکم و انواع آن در قانون کدام است؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص ماهیت حکم چیست؟ ماهیت حکم و شناخت آن چه تاثیری در روند دادرسی دارد؟ ماهیت حکم توسط کدام نهاد تعیین می شود؟ آیا ماهیت حکم می تواند در نتیجه دادرسی تاثیرگذار باشد؟ ماهیت حکم در قانون چگونه تعریف شده است؟ مهمترین نکات مربوط به ماهیت حکم و انواع آن چیست؟
ماهیت حکم در قانون ایران در برابر مفهوم قرار تعریف شده است. در واقع آرای صادر شده در دادگاه های ایران به دو دسته قرار و حکم تقسیم بندی می شود. حکم به حالتی از رای صادر شده گفته می شود که دو ویژگی اصلی را دارا باشد. اول اینکه رای صادر شده باید در موضوعیت خود دعوی باشد. همچنین شرط دوم این است که رای صادر شده باید قاطع باشد. در این صورت رای صادر را حکم می نامیم. اما اگر یکی از این دو ویژگی و شرط وجود نداشته باشد، رای صادر شده تحت عنوان قرار شناخته می شود. در کلام ساده تر قرار می تواند در موضوعیت دعوی نباشد و یا به صورت قاطع صادر نشده باشد. این مقیاس میان حکم و قرار به خوبی مفهوم ماهیت حکم را به ما نشان داد.
اما مسئله ای که برای ما وجود دارد و هر وکیل کیفری نسبت به آن آگاه است این است که ما می خواهیم بدانیم ماهیت حکم در عمل چه تاثیری در روند دعوی یا دادرسی دارد و با انواع آن از جهات مختلف آشنا شویم. به نوعی شناخت این ماهیت و انواع آن در قانون می تواند روند اجرای حکم، اعتراض به حکم و … را تعیین نماید. از این رو در ادامه سعی کردیم به این مفاهیم و انواع در قانون بپردازیم. با ما در این مقاله همراه باشید.
ماهیت حکم نهایی و غیرنهایی
ماهیت حکم از جمله مهمترین مفاهیمی است که در قانون وجود دارد. به نوعی حکم تصمیمی است که توسط دادگاه گرفته می شود و از نظر قانونی لازم الاجرا محسوب می شود. بنابراین در هر صورت حکم باید اجرا شود. اما قانونگذار جزئیات بیشتری از این مفهوم ارائه کرده است.
در واقع برای عملیاتی شدن این مفهوم لازم بود که حکم به دو دسته احکام نهایی و احکام غیر نهایی تقسیم بندی شود. این تقسیم بندی تاثیر مهمی در ماهیت حکم و نقش آن در قانون داشته است. به طور کلی احکام نهایی به احکام گفته می شود که امکان اعتراض و فرجام خواهی برای آن وجود ندارد. در واقع در خصوص برخی احکام نهایی و آن هم با اثبات جهات قانونی تنها امکان اعاده دادرسی وجود دارد. بنابراین احکام در صورت نهایی بودن بلافاصله وارد مرحله اجرا می شود. در کلام ساده تر قانونگذار به جز در حالتی که امکان اعاده دادرسی برای این دسته از احکام در نظر گرفته، مسیر دیگری برای اعتراض یا توقف و تعلیق حکم پیش بینی نکرده است.
اما احکام غیر نهایی همانطور که از نامش پیداست، این امکان را به طرفین دعوی می دهد که امکان اعتراض و فرجام خواهی در خصوص آن داشته باشند. به نوعی احکامی که صادر می شوند مادامی که فرصت اعتراض و فرجام خواهی باقی باشد، به عنوان حکم غیر نهایی شناخته می شوند. مهمترین آثار در ماهیت حکم غیر نهایی این است که امکان اجرای آن تا زمانی قطعی و نهایی شدن حکم وجود ندارد.
بنابراین اگر بخواهیم به صورت خلاصه بیان کنیم احکام به دو صورت نهایی و غیر نهایی صادر می شوند. احکام غیر نهایی قابل اعتراض و فرجام خواهی است. در صورت اتمام این فرصت حکم صادر شده از دادگاه بدوی تبدیل به حکم قطعی و نهایی می شود. نکته بسیار مهم اینجاست که از نظر قانونی و ماهیت حکم، تنها احکامی قابلیت اجرا را دارد که قطعی و نهایی باشد. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشته باشیم.
ماهیت حکم و انواع شکلی آن
ما تا به این جا توانستیم ماهیت حکم و انواع آن را از منظر بنیادی مورد بررسی قرار دهیم. اما در ادامه می خواهیم با انواع حکم از منظر شکلی و نحوه صدور … آشنا شویم. این احکامی که در ادامه گفته می شود هر کدام می توانند نهایی یا غیر نهایی باشد. این مسئله بسته به دادگاه و نوعی دعوی که در جریان است تعیین می شود.
هر وکیل کیفری تهران یا شهرستان به خوبی می داند که بر اساس ماهیت حکم، می توان انواع مختلفی برای آن در نظر گرفت. حکم غیابی، حکم حضوری، حکم ایجابی و حکم سلبی از انواع محکم حکم در قانون کیفری محسوب می شود. حکم غیابی به حکم گفته می شود که در عدم حضور خوانده حکم صادر شده و در حکم حضوری این رای در حضور خوانده صادر می شود.
همچنین حکم ایجابی به حکمی گفته می شود که در آن دادگاه بعد از طی دادرسی رای را به نفع خواهان صادر کرده و حقوق آن را به رسمیت می شناسد. برعکس این مفهوم در حکم سلبی وجود دارد. در کلام ساده تر در حکم سلبی اساسا حکم به نفع خوانده صادر می شود و حقوق آن مورد توجه دادگاه قرار می گیرد.
این ها انواع مختلف حکمی است که در قانون ایران وجود دارد. اما در این خصوص بهتر است از یک وکیل یا مشاور کیفری با تجربه استفاده کنید. در واقع مسئله ای که وجود دارد این است که ماهیت حکم و نوع آن می تواند تاثیر بسیار عمده ای در روند اعتراض و تجدید نظر خواهی داشته باشد. از طرف دیگر نوع حکم مشخص کننده روند دادرسی در دادگاه بدوی و یا تجدید نظر است. همه این ها از جمله مهمترین مواردی است که می تواند تاثیرات مستقیم و مهمی در این خصوص داشته باشد.
از این روست که گفته می شود بهتر است در دعاوی قانونی از جمله دعاوی کیفری حتما از یک وکیل استفاده کنید. زیرا این جزئیات مهم و تاثیر گذار چیزی نیست که هر کسی بدان ها آگاه باشد.
