جرایم اقتصادی چیست؟
جرایم اقتصادی چیست؟
جرایم اقتصادی به چه معنی است؟ شرایط اثبات جرایم اقتصادی چیست؟ مهمترین نکات جرایم اقتصادی چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص جرایم اقتصادی چیست؟ مهمترین شرایط جرایم اقتصادی چیست؟ چه زمانی جرایم اقتصادی معنی پیدا می کند؟ آیا اختلاس از جمله جرایم اقتصادی است؟ آیا دزدی از جمله جرایم اقتصادی است؟ نهاد رسیدگی کننده به جرایم اقتصادی کدام است؟ مجازات جرایم اقتصادی چیست؟ آیا جرایم اقتصادی قابل گذشت است؟ تعریف جرایم اقتصادی چیست؟
جرایم اقتصادی از جمله مهمترین جرایم در سطح کلان و اجتماعی محسوب می شود. در واقع مسئله ای که وجود دارد این است که اقتصاد بعد مهمی از هر جامعه را تشکیل می دهد. بسیاری از نیازهای مادی افراد جامعه از جمله پوشاک، خوراک، مسکن و به طور کلی معاش آن ها به مفهوم اقتصاد جامعه وابسته است. از این رو هر نوع اخلال در اقتصاد می تواند معیشت افراد جامعه را تحت تاثیر قرار دهد.
از این رو قانون و جامعه نسبت به جرایم اقتصادی حساسیت های بسیاری دارد. حتی در اسلام نیز جرایم اقتصادی از بدترین گناهان شناخته شده است و برای هر کدام از این جرایم مجازات های خاصی در نظر گرفته شده است. ما در ادامه می خواهیم به صورت کلی با تعریف این دسته از جرایم آشنا شویم و بدانیم که قانون چه جرایمی را تحت عنوان جرایم اقتصادی می شناسد. همچنین می خواهیم بدانیم جرایم اقتصادی چه تفاوتی با سایر جرایم مالی و انواع فساد مالی دارد. چرا که این تعاریف از منظر تعریف جرم در دادگاه های کیفری و کارکرد یک وکیل کیفری می تواند بسیار مهم باشد. در ادامه با ما همراه باشید.
تعریف جرایم اقتصادی
جرایم اقتصادی به جرایمی گفته می شود که اثرات و تبعات آن به صورت مشخص در ابعاد کلانی از اقتصاد اجتماعی تاثیرگذار باشد. در واقع در خصوص جرم اقتصادی ماهیت اقتصادی آن اهمیت ندارد، بلکه اثر جرم است که باعث می شود این جرم در دسته جرایم اقتصادی قرار بگیرد.
بگذارید ساده تر بگوییم. ممکن است یک فعل یا یک جرم دارای ماهیت اقتصادی نباشد. یعنی به صورت مستقیم ارتباطی به مسائل اقتصادی نداشته باشد. اما اثرات این فعل باعث می شود که اقتصاد جامعه در حالت کلام دچار اخلال شود. بنابراین این فعل به عنوان یک جرم اقتصادی تعریف می شود.
بر اساس این تعریف ارائه شده می توان گفت که جرایمی که موجب اخلال در نظام اقتصادی شود را تحت عنوان جرایم اقتصادی می شناسیم. این جرایم از این جهت برای قانون و اسلام و جامعه اهمیت دارد که اقتصاد یک بعد مهم از جامعه است. بسیاری بر این عقیده هستند که اقتصاد مهمترین رکن هر جامعه ای است. امروز جنگ اصلی در جهان تحت عنوان جنگ اقتصادی شناخته می شود. بنابراین هر جامعه ای دوست دارد بهترین و پویا ترین اقتصاد را داشته باشد که وجود هر خللی در اقتصاد می تواند مانع از رسیدن به این هدف شود. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه داشته باشید.
جرایم اقتصادی و تفاوت آن با سایر جرایم مالی
بسیاری جرایم اقتصادی را در دسته جرایم مالی می دانند. اما مسئله ای که وجود دارد این است که جرایم مالی و جرم اقتصادی دو گروه کاملا متفاوت از یک دیگر هستند. تفاوت این دو گروه جرم را می توان از چند بعد مورد بررسی قرار داد.
اولین بعد هدف هر کدام از این دسته جرایم است. در واقع هدف اصلی در جرایم اقتصادی نظام اقتصادی در سطح کلان است. یعنی جرم اقتصادی به نظام اقتصادی و بنیاد اقتصادی ضربه وارد می کند. اما جرایم مالی مانند سرقت یا کلاهبرداری و … عموما فرد را تحت تاثیر قرار می دهد.
بعد دیگر تفاوت این دو نوع جرم را می تواند هدف جرم انگاری آن در قانون دانست. در واقع قانون از این جهت جرم اقتصادی را به عنوان جرم معرفی می کند که می خواهد از نظام اقتصادی کشور حمایت کند. اما در خصوص جرایم مالی هدف قانونگذار حمایت از حریم مالکیت خصوصی یا عمومی افراد است.
مسئله دیگر از تفاوت های جرم اقتصادی با سایر جرایم مالی را می توان در نوع بزه دیده دانست. در خصوص جرایم اقتصادی بزه دیده تمامی اقشار جامعه و به طور کلی نظام اقتصادی جامعه محسوب میشود. اما در خصوص سایر جرایم مالی این خود فرد است که به عنوان بزه دیده شناخته می شود. در کلام ساده تر در جرایم مالی بزه دیده یک شخص یا یک گروه محدود از اشخاص است.
همچنین در نظر داشته باشید که جرم اقتصادی به سبب اهمیت و تاثیرگذاری که دارد غیر قابل گذشت محسوب می شوند. در واقع این جرایم بدون شاکی خصوص و مدعی العمومی دادستان قابل پیگرد است و حتی با گذشت شاکی نیز امکان پیگرد آن وجود دارد. از طرف دیگر فرد محکوم به جرایم اقتصادی نمی تواند از جهات تخفیف مجازات استفاده کند. در حالی که در بسیاری از موارد جرایم مالی تحت عنوان جرایم قابل گذشت تعریف شده است و مجرم می تواند از جهات تخفیف استفاده کند.
مصادیق جرایم اقتصادی
شاید اولین مصادقی که از جرایم اقتصادی به ذهن شما برسد، اختلاس باشد. اما باید بدانید که اساسا اختلاس تحت عنوان فساد مالی شناخته میشود. فساد مالی به جرم اقتصادی گفته می شود که در دستگاه های دولتی و توسط کارمند دولت اتفاق می افتد. بنابراین فساد مالی زیر مجموعه ای از جرم اقتصادی شناخته می شود.
یک وکیل کیفری تهران یا شهرستان به خوبی می داند که در قانون کیفری بیش از دو هزار جرم معرفی شده است. هر کدام از این جرایم در صورتی که بتواند تاثیر عمده در نظام اقتصادی کشور داشته باشد می تواند تحت عنوان جرایم اقتصادی نیز معرفی شود. اما به صورت کلی جرایمی مانند قاچاق کالا و ارز، پولشویی، ربا، اخلال در سیستم پولی و یانکی، اخلال در نظام تولید، احتکار، جرایم مربوط به امور مالیاتی، جرایم مربوط به امور بورس و … را می توان از مهمترین و رایج ترین جرم اقتصادی دانست.
در حالت کلی جرایم اقتصادی بر اساس تعاریف گفته شده از مهمترین و تاثیرگذارترین جرایم در جامعه و قانون شناخته میشود. از این رو قانونگذار توجهی ویژه در امر تعریف جرم، تعیین مجازات و اجرای آن در نظر گرفته است.
