اقاله چیست؟
اقاله چیست؟
اقاله به چه معنی است؟ اقاله چه کارکردی دارد؟ چه زمانی از اقاله استفاده می شود؟ مهمترین نکات مربوط به اقاله چیست؟ شرایط استفاده از اقاله چیست؟ کارکرد یک وکیل پایه یک دادگستری در خصوص اقاله چیست؟ در خصوص کدام قراردادها نمی توان از اقاله استفاده کرد؟
اقاله یک مفهوم مهم و زیرمجموعه ای قراردادها محسوب می شود. به طور کلی می توانیم اینگونه بیان که اقاله یکی از راه های چهارگانه انحلال قرارداد لازم شناخته می شود. از این رو برای درک هرچه بهتر این مفهوم و این ابزار باید بدانیم قرارداد چیست و در قانون ایران چند نوع قرارداد وجود دارد. همچنین از بین این انواع قراردادها، قرارداد لازم چه کارکردی دارد و چرا اقاله به عنوان یکی از راه های انحلال آن شناخته می شود. این ها همه موارد و چالش هایی است که باعث می شود ما بتوانیم ساده تر و سریع تر با مفهوم اقاله آشنا شویم. در کلام ساده تر اگر ما بخواهیم مفهوم اقاله را بشناسیم باید با قرارداد لازم و انواع راه انحلال آن آشنا شویم.
اقاله یک عنصر مهم در قراردادها
اقاله به عنوان یک ابزار در قراردادها شناخته می شود. از این رو بهتر است پیش از هر اقدامی با مفهوم قرارداد و انواع آن در قانون آشنا شویم. قرارداد یک نوع تعهد میان طرفین است. بر اساس این تعهد طرفین می دانند که برای رسیدن به یک هدف مشترک هر کدام چه وظایفی بر عهده دارند. به طور مثال در خصوص معامله یک ملک، هدف مشترک طرفین انتقال ملک از فروشنده به خریدار است. از این رو قراردادی میان آن ها تنظیم می شود که نشان می دهد طرف خریدار چه میزان سرمایه ای را باید بپردازد و طرف فروشنده در کدام بازه زمانی باید این ملک را تحویل خریدار بدهد.
نکته بسیار مهمی که در خصوص قراردادها وجود دارد این است که اساسا یک قرارداد از دید قانون به عنوان سند قابل استناد شناخته می شود. این سند می تواند رسمی یا غیر رسمی باشد. در هر صورت مفاد این قرارداد و تعهدات موجود در آن از دید قانون لازم الاجرا شناخته می شود. با این حال در قانون ایران از دو نوع قرارداد نام برده شده است. جایز و لازم این دو نوع قرارداد هستند.
قرارداد جایز به قراردادی گفته می شود که طرفین می توانند بدون درگیر شدن در مسیرهای قضایی و قانونی آن را منحل کنند. در واقع انحلال این نوع قرارداد هیچ شرط قانونی و زمانی خاصی ندارد. به طور مثال قرارداد وکالت از این دست قراردادها محسوب می شود. موکل می تواند در هر موقعیت زمانی و مکانی که حضور دارد وکیل خود را عزل نماید. اما همانطور که می دانید جامعه به قراردادهایی محکم تر و قابل اعتماد تری نیز نیاز دارد. به طور مثال در همان فروش خانه اگر طرفین قادر باشند بدون هیچ دلیل و پیش شرط قانونی نسبت به انحلال قرارداد اقدام کنند عملا هرج و مرجی بزرگ جامعه را در برمی گیرد. از این رو نوع دیگر قراردادها را قرارداد لازم می نامیم. این قرارداد غیر قابل انحلال است مگر این که یکی از حالت های ابطال، انفساخ، فسخ یا اقاله ایجاد شود. بنابراین همانطور که می بینید اقاله یکی از مسیرهای چهارگانه انحلال قرارداد لازم محسوب می شود. از این روست که همواره اقاله به عنوان یکی از معدود ترین مسیرهای قانونی برای انحلال قرارداد می تواند مورد استفاده قرار بگیرد.
اقاله چه کارکردی دارد؟
اقاله چگونه می تواند موجب انحلال قرارداد شود؟ در واقع می خواهیم بدانیم که چگونه می توانیم از اقاله به عنوان یک مسیر برای انحلال یک قرارداد استفاده کنیم؟ این مسیر چه شرایطی دارد و در خصوص چه قراردادهایی می توانیم از آن استفاده کنیم؟ این ها مهمترین حالت هایی است که می خواهیم در خصوص اقاله بدانیم.
به طور کلی برای انحلال یک قرارداد لازم تنها چهار راه وجود دارد. ابطال قرارداد بدین معنی است که ثابت شود اساسا قرارداد شرایط صحت کاملی نداشته و دچار نقص قانونی یا شرعی است. از این رو تمام این قرارداد باید باطل شود. انفساخ به شرایطی گفته می شود که در اختیار طرفین نیست ولی آن ها را مجبور به انحلال قرارداد می کند. به طور مثال به جنون کشیده شدن یکی از طرفین یا فوت آن می تواند باعث انحلال قرارداد شود. فسخ نیز یکی از مهمترین راه های انحلال قرارداد شناخته می شود. فسخ حالتی است که بر اساس اختیارات یکی از طرفین اجرایی می شود. اما اقاله مفهومی کاملا متفاوت از این هاست.
اقاله خود یک قرارداد لازم شناخته می شود. در این قرارداد طرفین با یک دیگر توافق می کنند که تمام یا بخشی از قرارداد مادر ( اصلی ) را منحل کنند. بنابراین اقاله یک نوع توافق میان طرفین است که بر اساس آن می توانند از قرارداد اصلی خارج شوند. به این نکته باید توجه داشته باشید که قانون نیز به این توافق و قرارداد احترام می گذارد. بنابراین طرفین بر اساس اقاله می توانند بدون هیچ نگرانی از قرارداد میان خودشان خارج شوند. اینجاست که یک وکیل حقوقی می تواند کارایی خوبی برای ما داشته باشد.
شروط اصلی در اقاله
اقاله یک قرارداد لازم شناخته می شود. بنابراین طرفین برای اقاله کردن باید دست به تدوین و نوشتن قرارداد جدید بزنند. نکته ای که وجود دارد این است که داشتن رضایت شخصی و توافق میان طرفین از مهمترین شروط اقاله محسوب می شود. در واقع اقاله راهی است که بر اساس توافق و رضایت ایجاد شده است. بنابراین هر دو طرف باید در خصوص شرایط انحلال قرارداد به توافق برسند تا بتوانند بر اساس آن از قرارداد مادر خارج شوند.
نکته مهم دیگری که وجود دارد این است که اساسا می توان در خصوص همه قراردادهای لازم از اقاله استفاده کرد، به جز سه قراردادی که در ادامه ذکر می کنیم. در واقع در سه قرارداد ازدواج ( نکاح )، وقف و اقاله امکان استفاده از اقاله وجود ندارد. بنابراین طرفین در این قرارداد ها نمی توانند از این ابزار قانونی استفاده کنند. علت اصلی این موضوع از نظر قانون حمایت از حقوق طرفین قرارداد محسوب می شود. چرا که نکاح و وقف هر دو قراردادهای خاصی محسوب می شود. از طرف دیگر اقاله خود باعث انحلال یک قرارداد مادر شده است حال چگونه می توان برای این اقاله از اقاله استفاده کرد؟ این ها همه شرایطی است که یک وکیل حقوقی تهران یا شهرستان به خوبی به آن آگاه است.
