ابطال رای داوری

ابطال رای داوری

رای داوری چیست و نحوه ابطال رای داوری چگونه است؟

رای داوری چیست؟ مراحل ابطال رای داوری چگونه است؟ رای داوری چه کاربردی دارد؟ با افزایش اختلافات و دعاوی در جامعه، پرونده های موجود در مراجع قضایی نیز به طرز چشمگیری افزایش پیدا کرد. این در حالی بود که زمان زیادی صرف رسیدگی به پرونده ها می شد. به همین دلیل ممکن بود رسیدگی به یک پرونده بیش از یک سال به طول انجامد. بر این اساس موسسات داوری به وجود آمدند و حل و فصل برخی از دعاوی را بر عهده گرفتند.

 امروزه طرفین دعوا می توانند با مراجعه به موسسات داوری، از ورود به پروسه طولانی مدت دادرسی جلوگیری نمایند. با این وجود رای داور باید دارای شرایط ویژه ای باشد. علاوه بر این امکان ابطال رای داوری با توجه به مواد قانونی و توسط مراجع قضایی وجود خواهد داشت. ابطال رای زمانی صورت می گیرد که موارد مندرج در قانون آئین دادرسی مدنی وجود داشته باشند. بر این اساس در ادامه شرایط لازم برای ابطال رای را شرح می دهیم. سپس موارد ابطال آن را بررسی می کنیم.                                                                           

بررسی شرایط ابطال رای داوری

برای ابطال رای داوری باید شرایط خاصی وجود داشته باشد. بر این اساس در قوانین ایران برای ابطال رای داوری شرایط ویژه ای در نظر گرفته شده است. چرا که در آرا مربوط به داوری امکان واخواهی، تجدید نظر خواهی یا فرجام خواهی وجود نخواهد داشت به همین دلیل خواهان می تواند با استناد به ماده 489 از قانون آئین دادرسی مدنی خواستار ابطال رای داوری شود. با این تفاسیر پس از بررسی مرجع صالح و ابطال رای، امکان اجرای رای داور از بین خواهد رفت و یکی از مهمترین آثار ابطال رای، بی اثر شدن آن خواهد بود.

موارد ابطال رای داوری در قانون آئین دادرسی مدنی

همانطور که پیش از این نیز اشاره کردیم، موارد ابطال رای داوری توسط قانونگذار و در قانون آ.د.م مشخص شده است.  بر این اساس می توان به دلایل بیشماری اشاره کرد که شامل موارد زیر می باشند.

قرارداد رجوع به امر داوری فاقد اعتبار باشد.

رای داوری برخلاف قوانین موجد حق باشد.

رای داوری ارتباطی به موضوع داوری نداشته باشد.

رای داوری پس از اتمام مدت داوری صادر شده باشد.

رای داوری برخلاف توافق میان طرفین صادر شده باشد.

صدور رای توسط افرادی صورت گرفته باشد که مجاز به داوری نبوده اند.

داور خارج از حدود اختیارات و حوزه صلاحیت خود رای را صادر کرده باشد.  

در ارتباط با قوانین موجد حق می توان گفت که این دسته از قوانین نمی توانند حقی را ایجاد یا از بین ببرند چرا که اختیار سلب یا ایجاد این دسته از حقوق توسط هیچ مرجع قانونی وجود نخواهد داشت. علاوه بر این رای داوری نباید برخلاف نظم عمومی و اصول دادرسی باشد. بر این اساس داور موظف است مطابق با تبصره ماده 484 آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، ظرف مدت سه ماه از تاریخ ابلاغ موضوع داوری، رای را صادر نماید.    

مهلت اعتراض به ابطال رای توسط اصحاب دعوی

برای اعتراض و ابطال رای داوری مدت زمان مشخصی در نظر گرفته شده است. با این تفاسیر پس از ابلاغ رای داوری، طرفین می توانند ظرف مدت بیست روز از تاریخ ابلاغ رای، اعتراض نمایند. مدت زمان مشخص شده مختص کسانی خواهد بود که در داخل کشور سکونت دارند. بر این اساس چنانچه طرفین دعوی یا یکی از آنها در خارج از ایران سکونت داشته باشد، مدت زمان اعتراض به رای شصت روز از تاریخ ابلاغ رای به طرفین خواهد بود. به علاوه چنانچه یکی از اصحاب دعوی به دلیل وجود عذر موجه امکان اعتراض به رای را نداشته باشد، تاریخ اعتراض از زمان رفع عذر وی در نظر گرفته خواهد شد.

تقاضای ابطال رای چگونه است؟

برخلاف اختلاف نظر های متعددی که در این زمینه وجود دارد، برای ابطال رای داوری باید دادخواست ابطال رای را تنظیم کنید. بر این اساس ابتدا با ثبت نام در سامانه ثنا اطلاعات خود را ثبت می کنید. سپس با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی امکان تنظیم دادخواست و ارائه آن به مراجع صالح فراهم خواهد شد. هزینه تقدیم دادخواست در این زمینه مانند هزینه دعاوی غیر مالی خواهد بود. چرا که دادخواست ابطال رای در دسته دعاوی غیر مالی قرار خواهد گرفت. در زمینه ابطال رای و تنظیم دادخواست آن بهتر است از راهنمایی های یک وکیل خوب و باتجربه استفاده نمایید.

آیا اعتراض به ابطال رای داوری امکان پذیر است؟

چنانچه یکی از طرفین دعوا نسبت به ابطال رای داوری اعتراض داشته باشد، می تواند اعتراض خود را ثبت نماید. نحوه اعتراض طرفین به ابطال رای داوری، بر اساس مراحل رسیدگی به دعوی انجام خواهد شد. بر این اساس خوانده می تواند در مرحله تجدید نظر خواهی یا واخواهی نسبت به ابطال رای اعتراض نماید. چنانچه موضوع مورد اختلاف در دادگاه مطرح شده باشد و از طریق دادگاه به داوری ارجاع شده باشد، درخواست اعتراض به ابطال رای نیز در همان دادگاه مطرح می شود. در شرایطی که طرفین با توافق و تراضی یکدیگر داور تعیین کرده باشند، اعتراض به ابطال رای داور در دادگاهی مطرح خواهد شد که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوا را خواهد داشت.                                                                          

جمع بندی

امروزه بهترین راه برای حل و فصل اختلافات میان طرفین، گفتگو یا مراجعه به موسسات داوری می باشد. به همین دلیل طرفین دعوی می توانند با تعیین داور یا داوران در وقت و هزینه صرفه جویی نموده و درگیر پروسه طولانی مدت دادگاه نشوند. بر این اساس حل اختلافات توسط داور، مورد بررسی قرار گرفته است. در حال حاضر در دعاوی مربوط به قراردادها مراجعه به موسسات داوری افزایش یافته است. نکته قابل توجه این است که حدود اختیار داوران مطابق با تراضی طرفین مشخص خواهد شد و داور مربوطه اختیار دیگری بیش از حدود تعیین شده نخواهد داشت. با این وجود در برخی از موارد داوری دعاوی بر اساس قانون مشخص خواهد شد و در دسته داوری اجباری قرار خواهد گرفت. در این شرایط حدود اختیارات داوران ارتباطی به تراضی طرفین دعوی نخواهد داشت. در نهایت ذکر این نکته ضروری به نظر می رسد که در صورت اسقاط حق اعتراض به رای داوری توسط یکی از طرفین، درخواست ابطال رای داوری قابل اسقاط نخواهد بود.